Engelli Emeklilik Şartları 2023

Engelli emeklilik şartları konusunda bu sayfamızdan aradığınız bilgileri bulabilirsiniz. Türkiye’de birçok çalışan birey emekli olabileceği tarihle ilgili bilgi sahibi olmak istiyor. Emekli olmanın temel koşulları ise yaş, yıl ve prim şartlarını tamamlamak. Ancak bazı çalışanlar diğer çalışanlara göre daha erken yaşta emekli olabilme hakkına sahip olabilir. Bu çalışanların başında ise engelli bireyler geliyor.

Ülkemizde engelli çalışanların emekli olabilme şartları diğer çalışanlara göre daha farklıdır. Öncelikle belirtmek gerekir ki engelli çalışanların emekli olma durumları normal çalışanlardan daha kolaydır. Diğer çalışanlara göre yaş, sigorta süresi, prim günü gibi konularda engelli çalışanların yerine getirmeleri gereken şartlar yasa ile daha kolay bir hale getirilmiştir.

Engelli Çalışanların Emeklilikleriyle İlgili Yasal Düzenleme

Engellilerin emekli olabilmeleri ile ilgili aranan gerekli koşullar, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortalar 5510 Sayılı Kanununda 28. maddede düzenlenmiştir. İlgili madde yaşlılık sigortası ile sağlanan haklar ve bu haktan yararlanma şartlarını düzenleyen 28. maddede engelli çalışanların emekli olabilme koşulları ile ilgili olarak da bilgiler içeriyor. İlgili kanuna göre;

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortalar Kanunu Madde 28- Yaşlılık sigortasından sigortalıya sağlanan haklar şunlardır:

• Yaşlılık aylığı bağlanması
• Toptan ödeme yapılması

Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;

• % 50 ile % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4.320 gün
• % 40 ile % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4.680 gün

Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla ikinci fıkranın (a) bendindeki yaş şartları aranmaksızın yaşlılık aylığına hak kazanırlar. Bunlar 94’üncü madde hükümlerine göre kontrol muayenesine tabi tutulabilirler.

Yukarıdaki kanunda da belirtildiği gibi, engelli olarak bir işyerinde çalışan bireyler için emekli olma şartları, bireyin engellilik duruma göre farklılık gösterir.

İlgili: Engelli raporu nasıl alınır

Engellilik Durumunda Emekli Olma Şartları

Engelli bir çalışan olarak emekli olma avantajından yararlanabilmek için öncelikli önemli nokta işe giriş tarihi yani ilk olarak sigortalı olarak gösterildiğiniz tarihtir. Bu konuda ayrıcalıklı olan kesim ise erken tarihte sigorta başlangıcı yapılmış olan kesim olarak karşımıza çıkıyor. 1999 yılından önce sigortalı olarak görünen çalışanlar diğer çalışanlara göre daha erken emekli olma hakkına sahip oluyor.

• Genel olarak engelli çalışanlar için emekli olma şartlarını sıralamak gerekirse;
• En az % 40 seviyesinde engelli olmak,
• Belli bir süredir sigortalı olarak gözüküyor olmak,
• Belirli bir süre için prim gününü tamamlamış olmak.

Engelli çalışanların emekli olabilmesi için aranan iki ana şart ise sigorta başlangıç tarihi ve ödenmiş prim gün sayısı olarak ifade edilebilir. Burada dikkat edilmesi gereken konu diğer çalışanlardan farklı olarak engelli çalışanlarda emekli olmak için herhangi bir yaş şartı aranmıyor olması.

Engelli bireylerin emekli olması için diğer emekli olma koşullarında olduğu şekliyle işe başlangıç tarihi yani sigortaya ilk kayıt yaptırılan tarih ve ödenen prim gün sayılarıdır. Engelli çalışanların emekli olmaları konusunda en belirleyici faktör ise engellilik oranıdır.

Engellilik oranı engelli kişilerin hastane raporu ile belirlenen resmi bir orandır. Bu noktada belirtmek gerekir ki engelli bireylerde engellilik oranı ne kadar yüksek ise emekli olmak için gerekli olan gün sayısı ile ödenmiş prim süresi de azalacaktır.

İlgili: Engelli raporu sorgulama

Engelli Çalışanlarda Emekli Olmak İçin Belirlenen Engellilik Oranları

Yukarı da belirtildiği gibi engelli olan çalışanların emekli olma şartları diğer çalışanlara göre farklılık gösteriyor. Engelli çalışanlarda ilk olarak emekli olmak için herhangi bir yaş şartı aranmıyor.

Bunun yanında engelli bireylerin sigorta başlangıç tarihleri ve ödenmiş prim süresinin emekli olmaya elverişli durumunun belirlenmesi için en önemli etken bireylerin engellilik durumudur. Engellilik oranı olarak %80 oranında engelli raporu bulunan bireyler birinci derecede, engellilik oranı %60 olan bireyler ikinci derece, engellilik oranı %50 olan engelli çalışanlar ise üçüncü derecede engelli sayılıyor.

Bununla birlikte emekli olabilmek için verilen Sağlık Kurulu raporunda engellilik oranının yüzde 40 olması gereklidir. Bu sağlık raporunun belirlenmiş olan yüzdesine göre emekli olabilme koşulları farklılık gösterir. Daha açıklayıcı olarak ifade etmek gerekirse engelli çalışanlara emekli olmalı konusunda vergi indirimi yapılıyor.

Yani engelli çalışanlara erken emekli olabilmeleri için devlet tarafından verilen bir diğer destek vergi indirimidir. Bu noktada hemen belirtmek gerekir ki emekli olabilmek için aranan şartlardan en önemlileri olan sigorta başlangıç tarihi emeklilik tarihini belirleyen en önemli etkenlerden biridir. Bu önemli faktörü 2008 yılından önce işe girişliler ve 2008 yılından sonra işe girişliler olarak iki kısımda incelememiz daha doğru olacaktır.

Engellilik Durumunda 2008 Tarihinden Önce İşe Başlamış Çalışanlar

İşe başlama tarihi 2008 yılı öncesinde olan ve %80 oranında engelli raporuna sahip olan engelli çalışanlar için emekli olma şartları 15 yıl ve 3600 gün biçiminde şekillendirilmiştir. Yine 2008 yılı öncesi işe başlama tarihine sahip ancak engellilik oranı raporda %40 ile %59 oranında engelli olarak tanımlanan engelli çalışanların emeklilik şartı 15 le 20 yıl ve aynı zamanda 3600 ile 4400 arasında prim günü olarak belirlenmiş durumdadır.

%60 ve üzeri engelli raporuna sahip birinci derecede engelli çalışanlar 15 yıl ile 3700 gün arasında çalışılan gün sayısı olması gerekiyor. Engellilik oranı %50 ile %59 arasında ikinci derece engelli olarak tanımlanan engelli çalışanların ise karşılaması gereken çalışılmış gün süresi 16 yıl ve 3700 gün olarak ifade edilebilir. Engellilik derecesi üç olan ve engellilik oranı %40 ile %59 arasında olan engelli çalışanlar için çalışma süresi olarak 18 yıl ve prim günü olarak ise 4100 gün çalışmış olma şartı aranıyor.

Bağ-Kurlu Engelli Çalışanlar İçin Emekli Olma Koşulları

Yukarıda sayılan özelliklerden farklı olarak SSK (4a) kapsamında sigortalı olarak çalışmayan yani 4b kapsamından yararlanmak isteyen engelli çalışanlar için ise yine birtakım emeklilik şartları aranıyor.

Herhangi bir özel sektörde ya da kamu kurumunda memur olarak çalışmayan ancak kendi işyeri olan engelli çalışanlar için emekli olma şartları normal çalışanlardan daha farklıdır. Bu durumda çalışan engelliler öncelikle bağ-kurdan emekli olacaklar. Bağ-kurdan emekli olmak için engellilik oranı ve çalışma süresi ile prim günleri diğer engelli emekli olma durumundan farklı şartlara sahip.

Engellilik oranı %60 ve daha fazla olan birinci derece engelli çalışanlar için 15 yıl çalışmış olma ve 3960 gün ödenmiş prim bulunması şartı aranıyor. Sağlık kurulunca verilen engellilik raporuna göre engellilik derecesi %50 ile %59 arasında olan ikinci dereceli engelli çalışanlar için çalışma süresi 16 yıl ve prim günü ise 4320 gün olarak belirlenmiş durumdu. Engelli olma seviyesi %40 ile %49 arasında olan üçüncü dereceli engelli çalışanlar için ise çalışma günü olarak 18 yıl ve prim ödeme günü olarak 4680 gün şartlarını yerine getirmiş olması bekleniyor.

Engelli Emeklilik Başvurusu

Engelli çalışan bireyler emeklilik şartlarını yerine getirdiklerini düşünmeleri halinde gerekli belgelerle birlikte bulundukları illerin SGK şubelerine başvuru yapmaları gerekiyor. Başvuru için gerekli olan evraklar ise emeklilik tahsis talep formu, nüfus dairesinden alınması gereken vukuatlı nüfus kayıt örneği ve son olarak sigortalı hesap fişi şeklinde sıralanabilir.